Kompanzasyon, mevcut halde bulunan enerjinin niteliğini yükselterek en hesaplı şekilde kullanıcının erişimine sunmayı kolaylaştıran çalışmaların bütününü ifade eder. Elektrik enerjisi kapsamı içerisinde üretildiği santrallerden başlayıp, tüketildiği yüke erişinceye kadar çok miktarda elektrik kayıpları meydana gelebilir. Bu kayıpların azaltılarak azami olan bir derecede elektrik enerjisinden faydalanabilmek için gerçekleştirilen işlemlere kompanzasyon işlemi adı verilir.

İlginizi Çekebilir: Topraklama Ölçümü

 Kompanzasyon Panosu Nedir?

Herhangi bir yapıya sahip olan tesisin güç katsayısını düzeltebilmek amacı ile gerekli olan kondansatör, cihaz ve ölçü aletlerinin mevcut olduğu panoya kompanzasyon panosu adı verilir. Kompanzasyon panoları kapsamında genel olarak akım trafoları, şalterler, baralar, bağlantı iletkenleri, sigortalar, kontaktörler, reaktif güç kontrol rölesi ve ampermetre, voltmetre kondansatörler, voltmetre komütatörü ve kosinüsfimetre gibi araçlar kullanılır. Yeni tesislerin içinde komütatörü ve voltmetreden ziyade multimetreler kullanılır. Bununla birlikte kosinüsfimetre yerine ise reaktif güç kontrol rölesi sıklıkla kullanılır. Alçak olan gerilim dağıtım panoları ve özellikle kompanzasyon panoları ile birlikte montajlı kullanılması gerekiyor ise akım trafoları genelde alçak gerilim dağıtım panolarında bulunmaktadır.

Kompanzasyon Panosu Ne İşe Yarar?

Kompanzasyon panoları çok sayıda özelliği bünyelerinde taşırlar. Motorlar, balastlar ya da trafolar gibi endüktif yükler, aktif olan gücün beraberinde reaktif gücü de çekerler. Reaktif gücün gereksinim olduğu noktaya en yakın bölgede üretilmesinde, elektrik mekanizmasının en iyi koşullarda çalıştırılması bakımından büyük fayda vardır. Bu sebepten dolayı tesislere bir adet kompanzasyon panosunun kurulumu gerçekleştirilir ve tesisin gereksinim duyduğu reaktif güç ise bu pano içerisinde yer alan kondansatörler vasıtası ile sağlanır. Elektrik şebekesinde düzenli bir enerji dolaşımı sağlanır ve bu sayede şebekenin verimi çok daha yüksek oranlarda artırılmış olur.

Kompanzasyon Panosu Bakımı Nasıl Gerçekleştirilir?

Normal koşullar içerisinde, kondansatörler uzun seneler boyunca arızasız bir biçimde çalışabilir. Bunun dışında harmonik olan akımları, yetersiz bir havalandırma koşulları ve soğutma neticesinde yükselme eğilimi gösteren ortam sıcaklığı gibi negatif koşullar sebebi ile kondansatörler ve ilgili olan donanımlarda arızalar meydana gelir. Bu arızalar enerji maliyetlerini çok daha fazla arttırdığı gibi patlama ve yangın tehlikelerine de neden olabilir. Bu sebeple kompanzasyon kondansatörlerinin hatasız bir şekilde çalışır vaziyette olup olmadığından emin olunması gerekir. Bundan emin olmanın en etkili yolu ise kompanzasyon panosu bakımı işlemlerinin gerçekleştirilmesidir. Koruyucu bakımın senede iki kez yapılması tavsiye edilir.

Kompanzasyon Panoları Kullanılmazsa Ne Olur?

•  Reaktif güçlerin kompanze edilme işlemi sağlanmazsa çeşitli sorunlar ortaya çıkar. Bu sorunlar şu şekilde sıralanabilir:
• Şebeke içinde güç kayıplarına sebep olur.
• Üretimde ve dağıtımda kapasitenin azalmasına neden olur.
• Gerilim düşmesinin, taşınmakta olan gücü sınırlamakta olduğu dağıtım hatları kapsamında, enerji nakliye kapasitesinin azalmasına sebep olur.
• Reaktif cezayı ödemek zorunda kalmayı istemeyen bütün endüstriyel tesisler ile birlikte ticari binalar da kompanzasyon panosunu bulundurmaları gerekir. Aksi takdirde bu durum yüksek reaktif enerji sorunlarına maruz kalmaya neden olur.